MENU

Wachty i szklanki

Życie codzienne marynarza na statkach wyznaczało bicie w dzwon, czyli wybijanie tzw. szklanek (ang. glass). Szklanki wywodzą się z dawnych żaglowców, gdzie urządzeniem mierzącym czas była klepsydra. Główna, była klepsydrą półgodzinną, po przesypaniu się piasku w klepsydrze, marynarz przewracał „szkło" i uderzeniem w dzwon wybijał szklanki. W późniejszych czasach klepsydry zostały zastąpione przez zegary, ale słowo „szklanka" przetrwało. Jedno uderzenie w dzwon to jedna szklanka. Szklanki bije się na statkach zaczynając od godziny 1200, wtedy wybija się osiem szklanek, o godzinie 1230 wybija się jedną, a następnie co każde pół godziny dodaje się po jednej szklance, aż do godziny 0400 kiedy mamy znowu osiem szklanek. O godzinie 0430 zaczyna się jedną szklanką zwiększając ich liczbę co pół godziny aż do ośmiu – o godzinie 0800. Potem jedna szklanka o godzinie 0830 i tak samo jak w poprzednim przypadku zwiększamy liczbę szklanek do ośmiu o godzinie 1200. Wydaje się proste, ale jak to w życiu bywa i tutaj historia, która wydarzyła się w 1797 roku na jednym z angielskich statków odcisnęła swoje piętno. Na owym statku podczas wachty wieczornej siedem uderzeń w dzwon miało być sygnałem do buntu. Pełniący popołudniową wachtę oficer, który dowiedział się o planowym spisku, kazał wybić jedną szklankę zamiast oczekiwanych siedmiu. Dzięki temu sprytnemu posunięciu zyskał na czasie i uratował przeciwników spisku. Od tego czasu na wszystkich okrętach Royal Navy o godzinie 1830 uderza się w dzwon tylko raz. Niektórzy twierdzą, że to pojedyncze uderzenie oznacza rozpoczęcie psiej wachty. Inna historia mówi skąd wzięły się psie wachty.. W tamtych czasach podczas wachty wieczornej marynarze pracowali po 2 godziny przy pompach zęzowych. Praca ta była znienawidzona przez marynarzy, którzy i tak mieli mało czasu na odpoczynek, dlatego te dwugodzinne okresy nazwali „pierwszą psią wachtą" i „ostatnią psią wachtą". Inna wersja mówi, że psia wachta  trwa od godziny 2400 do 0400 i jest tylko jedna. Nazywaną ja tak, ponieważ o tej porze tylko psy pilnowały domostw, a porządni ludzie spali, czego akurat marynarzom nie wolno było robić podczas nocnej wachty ani żadnej innej.

Mamy natomiast parę systemów wacht, jednym z nich jest system anglosaski, gdzie doba jest podzielona na czterogodzinne okresy, tak zwane "ćwiartki", to znaczy wachty .
  • 2000-2400 - pierwsza wachta rozpoczynająca,
  • 2400-0400 - środkowa wachta zwana przez niektórych psią wachtą lub też "wachtą cmentarną",
  • 0400-0800 - wachta poranna,
  • 0800-1200 - wachta przedpołudniowa,
  • 1200-1600 - wachta popołudniowa,
  • 1600-1800 - pierwsza psia wachta, czasem obie psie wachty nazywa się wachtami łamanymi,
  • 1800-2000 - ostatnia psia wachta.
 
Ostatnie dwie wachty w tym systemie, zwane także wachtami łamanymi, pozwalały na rotację marynarzy pełniących wachty. Dziś często stosuję się ten system podczas rejsów morskich na małych jachtach.

Kolejnym system wacht jest system skandynawskich, który dzieli je następująco:
  • 2000-2400 - pierwsza wachta,
  • 2400-0400 - psia wachta,
  • 0400-0800 - wachta dzienna,
  • 0800-1400 - wachta przedpołudniowa,
  • 1400-2000 - wachta popołudniowa.
 
Z czasem systemy wacht były zmieniane i dostosowywane do potrzeb danego statku, dlatego dziś spotyka się różne rozplanowania wacht.
 
Recencje książek żeglarskich
Strona używa cookies (ciasteczek). Dowiedz się więcej do czego służą i jak nimi zarządzać. Korzystając ze strony bez zmiany ustawień przeglądarki wyrażasz zgodę na ich używanie. zamknij