Żegluga morska, zarówno rekreacyjna, jak i komercyjna, wymaga nie tylko odpowiednich umiejętności nawigacyjnych, ale również znajomości zasad łączności radiowej. Kluczowym elementem bezpieczeństwa na morzu jest możliwość skutecznej komunikacji, zwłaszcza w sytuacjach awaryjnych. Dlatego każdy, kto chce obsługiwać radiostacje na jednostkach pływających, musi posiadać odpowiednie uprawnienia – świadectwa operatora urządzeń radiowych. Najbardziej popularne i wymagane świadectwa do prowadzeniach jachtów morskich to: SRC (Short Range Certificate) oraz LRC (Long Range Certificate). Poniżej szczegółowo omawiamy, czym są te uprawnienia, jakie są wymagania do ich uzyskania, gdzie można zdać egzamin oraz jakie uprawnienia dają posiadaczom. 

Short Range Certificate (SRC)

SRC to międzynarodowy certyfikat uprawniający do obsługi radiostacji VHF (Very High Frequency) z funkcją DSC (Digital Selective Calling) w służbie morskiej, na statkach niepodlegających konwencji SOLAS, poruszających się w obszarze morza A1 (czyli w zasięgu stacji brzegowych VHF, zazwyczaj do ok. 20–30 mil morskich od brzegu). Jest to najczęściej wymagane uprawnienie na jachtach czarterowych oraz rekreacyjnych.

Wymagania: 

• Ukończenie 15 roku życia,
• Wypełnienie wniosku i rejestracja na egzamin przez platformę UKE (https://egzaminy.uke.gov.pl)
• Załączenie cyfrowego zdjęcia oraz potwierdzenia opłaty
• Zdanie egzaminu.
• Opłata egzaminacyjna: 125 zł (obejmuje egzamin i wydanie certyfikatu)

Uprawnienia:

• Obsługa radiostacji VHF z DSC na statkach niepodlegających konwencji SOLAS, na obszarze morza A1 (do ok. 20–30 Mm od brzegu).
• Możliwość legalnej korespondencji radiowej na jachtach, motorówkach, barkach, żaglowcach w rejsach rekreacyjnych i czarterowych.
• Odbieranie prognoz pogody, ostrzeżeń nawigacyjnych, wzywanie pomocy, kontakt z innymi jednostkami i służbami ratowniczymi.
• Świadectwo SRC jest wymagane do uzyskania pozwolenia radiowego na stację statkową lub przenośny radiotelefon morski.
• Uprawnienie ma charakter międzynarodowy i jest uznawane na całym świecie.

Nie jest wymagane ukończenie kursu, choć w praktyce szkolenie bardzo ułatwia zdanie egzaminu i opanowanie praktycznych umiejętności.  Nie są wymagane żadne wcześniejsze uprawnienia żeglarskie. 

Long Range Certificate (LRC)

LRC to świadectwo uprawniające do obsługi wszystkich urządzeń radiowych stosowanych w systemie GMDSS (Global Maritime Distress and Safety System) na statkach niepodlegających konwencji SOLAS, pływających na wszystkich obszarach żeglugi morskiej (A1, A2, A3, A4). Obejmuje ono również uprawnienia SRC – zdobycie LRC pozwala na obsługę radiostacji zarówno bliskiego, jak i dalekiego zasięgu.

Wymagania: 

• Ukończenie 18 roku życia,
• Wypełnienie wniosku i rejestracja na egzamin przez platformę UKE (https://egzaminy.uke.gov.pl)
• Załączenie cyfrowego zdjęcia oraz potwierdzenia opłaty
• Opłata egzaminacyjna: 125 zł (obejmuje egzamin i wydanie certyfikatu)

Uprawnienia:

• Obsługa wszystkich urządzeń radiowych GMDSS (VHF, MF/HF, NAVTEX, EPIRB, SART) na statkach niepodlegających konwencji SOLAS, na wszystkich obszarach żeglugi morskiej (A1–A4).
• Możliwość prowadzenia łączności na dalekich trasach oceanicznych, gdzie nie ma zasięgu stacji brzegowych VHF.
• Uprawnienie obejmuje również zakres świadectwa SRC – nie trzeba robić dwóch osobnych kursów.
• Jest niezbędne dla skipperów, instruktorów, osób pływających komercyjnie oraz na jednostkach odbywających rejsy transoceaniczne.
• Umożliwia uzyskanie pozwolenia radiowego na urządzenia MF/HF oraz inne elementy systemu GMDSS. 

Nie jest wymagane wcześniejsze posiadanie świadectwa SRC – LRC obejmuje uprawnienia SRC. Kurs nie jest obowiązkowy, ale ze względu na szeroki zakres materiału (obejmujący także obsługę radiostacji MF/HF, NAVTEX, EPIRB, SART) jest wysoce zalecany.

Pozwolenie radiowe – uzupełnienie

Oprócz świadectwa operatora, każda radiostacja morska (zarówno stacjonarna, jak i przenośna) musi posiadać pozwolenie radiowe wydane przez UKE. Pozwolenie wydawane jest na okres do 10 lat i jest niezbędne do legalnego użytkowania urządzenia na jednostce pływającej. Do uzyskania pozwolenia konieczne jest okazanie świadectwa operatora (SRC lub LRC), dokumentów jednostki oraz potwierdzenia zgodności urządzenia z normami CE.

Podsumowanie i praktyczne wskazówki:

• SRC to minimum dla każdego, kto chce żeglować w zasięgu VHF (obszar A1) – na Bałtyku, Adriatyku czy Morzu Śródziemnym w większości przypadków wystarczy.
• LRC jest niezbędne dla tych, którzy planują rejsy oceaniczne, wyprawy poza zasięg stacji brzegowych lub chcą pracować jako instruktorzy czy w żegludze komercyjnej.
• Egzaminy organizuje UKE, a zapisy odbywają się wyłącznie online.
• Kursy nie są obowiązkowe, ale bardzo zalecane – pozwalają opanować praktyczne umiejętności i zwiększają szanse na zdanie egzaminu.
• Po uzyskaniu świadectwa można wystąpić o pozwolenie radiowe na konkretną radiostację, co jest wymagane do jej legalnego użytkowania.

Posiadanie odpowiednich uprawnień radiowych to nie tylko wymóg prawny, ale przede wszystkim gwarancja bezpieczeństwa na morzu – Twojego i innych uczestników żeglugi. Warto zadbać o ich zdobycie, nawet jeśli nie planujesz dalekich rejsów – bo na morzu nigdy nie wiadomo, kiedy łączność radiowa okaże się kluczowa.